Những ngày nóng ở duyên hải miền Trung, có gì vui bằng lên thành phố cao nguyên mát mẻ, nhiều hoa thơm cỏ lạ. Hai tiếng Đà Lạt luôn có sức quyến rũ, từ trẻ đến già, từ giới bình dân đến hàn lâm, từ văn nhân tài tử đến công nhân viên chức…
Trong khoảng thời gian lễ lạt cho phép, du lịch theo kiểu cưỡi ngựa ngắm hoa, như người xưa vẫn quen gọi là “cưỡi ngựa xem hoa”, cả hai nghĩa đen và bóng đều có cái thú vị riêng khi dung lượng thực tế dạt dào trong ý nghĩa mới.
Thực ra, thành ngữ “cưỡi ngựa xem hoa” theo nghĩa đương đại, khi đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất đứng ra phê phán ngôi thứ hai, ba, được hiểu về những sự việc ngôi thứ hai, ba ấy làm qua loa và sơ sài, chưa xem xét, nghiên cứu cẩn thận. Khi ngôi thứ nhất tự nói về mình, thường dùng để né tránh việc người khác mời phát biểu, cho rằng mình chưa tường tận lĩnh vực đó.
Về nghĩa gốc, có nhiều cách giải thích. Điển tích kể rằng Hoa Hán là người mai mối cho chàng Quý Lương thọt chân và nàng Diệp Thanh mũi méo, bằng cách cho chàng hùng dũng cưỡi ngựa đi ngang nhà, còn nàng e ấp cầm hoa che mặt. Cả hai trong cảnh huống ấy đều giấu được khuyết điểm của mình, bởi vậy hôn sự được tác thành. Khi đám cưới xong, mọi việc an bài mới nhận ra sự thật. Lại có điển tích khác cho rằng sĩ tử Mạnh Giao đời Đường năm mươi tuổi mới đi thi, làm bài xong cưỡi ngựa nghe gió xuân phơi phới, hoa cỏ đẹp tươi gấp bội, ông nghĩ bụng: “Ngựa phi thế này thì chỉ một ngày ta có thể ngắm hết hoa thành Trường An !”. Dựa vào ý thơ, người đời sau biến thành câu thành ngữ “cưỡi ngựa xem hoa” để chỉ tâm trạng hào hứng phấn chấn. Nhưng tất cả những điều trên là chuyện của các nhà nghiên cứu chữ nghĩa, nhắc lại cho đa dạng hóa câu chuyện.
Những ngày lễ, cơ quan chúng tôi thường thích lên Đà Lạt “cưỡi ngựa xem hoa” vì thành phố ngàn hoa này giống như một thiên đường của khí hậu dịu mát, của ngàn thông vi vu và của trăm hồng ngàn tía các loại hoa hiếm gặp ở miền xuôi. Hơn nữa, du lịch bằng con vật cổ truyền là ngựa, có cái hấp dẫn gấp nhiều lần những phương tiện máy móc hiện đại.
Trái cây và các loại thức ăn từ rau củ quả Đà Lạt cũng làm rung động vị giác, chí ít cũng lạ hóa răng lưỡi sau khi quanh năm ở thành phố biển quá quen thuộc với hải sản. Bồng bềnh giữa khói sương phố núi, ngày và đêm Đà Lạt cho mình chút dư vị non xanh nước biếc lặng lẽ mà rộn ràng, mơn man mà thấm đượm.
Chỉ biết rằng, cái sự mỗi lần “cưỡi ngựa xem hoa” ở Đà Lạt đều cho ra một nghĩa mới với những thú vị không kể hết. Điều đó là sự thật khi trong cơ quan, hai tiếng Đà Lạt được nhắc đến rất nhiều ngày tháng sau đó, quanh ly cà phê, bên bàn rượu, khơi gợi lại chút trong mát của kỷ niệm. Đời sống luôn là một diễn trình, và mỗi người tìm trong diễn trình ấy những hương vị, âm thanh và mầu sắc để nạp năng lượng cho nguồn vui, đó là ý nghĩa cao cả nhất.
Cưỡi ngựa xem hoa.
Dốc cao nguyên.
Hoa mimosa Đà Lạt.
